Hidra Nedir?

Hydra

Soliter : Solo yaşam veya tek başına yaşam.

Klasis: Dal anlamına gelen bir sınıflandırma kategorisi.

Tentakül : Kola benzeyen vücut çıkıntısı.

Polip : Aynı türden bir çok canlıdan meydana gelen yapı.

Ektoderm : Dış deri.

Kontraksiyon: Kasılma.

Gastrodermis: İç deri veya iç yüzeyi yapan katmanlar.

Amöboit : Amipsi veya amip gibi.

Gastral: Sindirim ile ilgili olan.

Sitoplazma: Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran sıvı benzeri kısım.

Sesil: Sabit veya yer değiştirmeyen.

Klasis HYDROZOA. HİDRALAR

Bu klasiste soliter veya koloni halde yaşayanlar vardır. Çok değişik şekil ve büyüklükte olurlar. örneğin 2 cm çapında, küçük hidra polipleri olduğu gibi 15-20 cm çapında olanlar ve tentaküllerinin uzunluğu 30 m ye ulaşanlar da vardır.

Örnek : Hydra

Tatlısularda, havuz, göl veya göletlerde soliter olarak yaşar. 5-6 cm boya ulaşabilen küçük bir poliptir. Kapalı tarafı ile kendini bir yere tesbit eder. Serbest ucunda ağız vardır. Ağzın etrafında besin yakalamaya ve yer değiştirmeye yarayan 6-8 adet tentakül bulunur. Hidranın vücut çeperi iki tabakadan yapılmıştır. Dış tarafta bir sıralı kübik hücrelerden yapılmış ektoderm ve içte silindirik hücrelerden yapılmış endoderm (gastrodermis) bulunur. İkisi arasında bunlar tarafından salınmış, hücresiz mezoglea tabakası vardır. Ektodermdeki hücreler birbirinden farklı olup, üzerleri kutikula adı verilen koruyucu bir tabaka ile kaplıdır. Ektoderm hücrelerinden bazıları epitel – kas hücreleridir. Bunlar vücudun ve tentaküllerin kontraksiyonunu sağlarlar. İçlerinde esnek lifler vardır. Bazıları duyu ve sinir hücreleri şeklinde gelişmiştir. Bir kısmı salgı hücreleridir, yapışkan bir madde salarlar, bazıları da embriyonik farklılaşmamış hücrelerdir (İntersitisiel). Bunlar gereğinde diğer hücreleri veya tomurcukları meydana getirebilirler. Ektodermde bulunan diğer bir hücre tipi de knidoblast denen, yakıcı hücrelerdir. Yakıcı hücrelerin içinde, yakıcı ipliği kapsayan nematosit denen bir kapsül bulunur. Hidra bu iplikleri avlanmakta ve korunmada kullanır. Yakıcı hücreler bir defa kullanıldıktan sonra, bunların yerlerini yenileri alır. İntersitisiel hücreler tarafından oluşturulan knidoblastlar amöboit hareket ederek yüzeye gelirler. Her knidoblast knidosil adı verilen küçük bir iğne kapsar. Bu iğneye dokunulması halinde nematositler fırlatılır.

Başlıca üç tip nematosit bulunur. Penetron tip nematosit küçük bir şırınga iğnesi gibidir. Bir ava fırlatıldığı zaman içi delik olan iğneden battığı hayvanın vücuduna bir çeşit zehir akıtılır. Volvent tip nematosit kapsül içinde ona bağlı bir iplik vardır. Bu iplik fırlatıldığında avın vücuduna saplanarak yakalanmasını sağlar. Üçüncü glutinant tip nematosittir. Volvent tipe benzer, ondan farklı olarak yüzeyi yapışkan bir madde ile kaplıdır. Hidra takla atarak hareket ederken sert yüzeylere yapışmasını sağlar. Ayrıca avına yapışarak kaçmasını önler. Endoderm veya gastrodermis tabakası da, çeşitli hücrelerden yapılmıştır. Bu hücreler bir sıra halinde dizilerek, hayvanın içindeki gastro-vasküler boşluk denen boşluğun iç yüzeyini kaplar. Gastrodermisteki hücre çeşitlerinden bazıları mukus salgılar, bazıları sindirim enzimleri salgılayan hücrelerdir. Bunlar arasında bulunan kamçılı hücreler gastrovasküler boşlukta suyun hareketini sağlar. Bu hücreler sindirim ve emilme ile de ilgilidirler. Ektodermde olduğu gibi, duyu ve sinir hücreleri de vardır.

Hidra avlarını yakalamak için, yakıcı kapsül içindeki ipliklerini ayları üzerine (krustase, böcek larvaları vb.) fırlatır ve onu felce uğratır veya öldürür. Daha sonra felce uğrayan avı, tentakülleri ile yakalayarak ağzına götürür ve yutar. Yutulan besin, gastral tabakadaki salgı hücrelerinin gastrovasküler boşluğa salgıladığı sindirim enzimlerinin etkisi ile kısmen burada sindirilir (hücre dışı sindirim). Bir miktar sindirilen besin gastrosölden emme hücrelerine geçer ve bu hücrelerin içindeki kofullarda sindirilir (hücre içi sindirim).

Hidrada solunum ve boşaltım için özel organlar gelişmemiştir. Ektoderm ve endoderm hücreleri doğrudan doğruya difuzyonla, süngerlerde olduğu gibi, bu görevleri yaparlar. Hidrada sinir hücreleri, ektorderm ve gastroderm hücreleri arasında bulunur. Bu hücreler, ince sitoplazmik uzantıları ile birbirleriyle birleşerek bir sinir ağı meydana getirir. Sinir hücrelerinde dendrit ve akson gibi uzantılar henüz meydana gelmediğinden, sitoplazmik uzantılar epitel – kas ve salgı hücreleri ile birleşir. Duyu hücreleri tarafından alınan uyarım, ona bağlı sinir hücrelerine iletilir, oradan diğer sinir hücrelerine iletilerek sonuçta gerekli epitel – kas veya salgı hücresine ulaşır ve gerekli reaksiyon sağlam. Bu tip iletime, difuz iletim denir.

Hidralarda, epidermis ve gastrodermisteki epitel – kas hücrelerinde kontraktil lifçiklerin bulunduğunu söylemiştik. Bu lifçikler yan yana ve uç uca gelerek, biri epidermisle mezoglea ve diğeri gastrodermisle mezoglea arasında olmak üzere, iki kas kılıfı meydana getirir. Epidermisteki hücrelerin lifcikleri boyuna, gastrodermisteki hücrelerinki ise enine kontraksiyon yapar. Yani epidermisteki epitel kas hücrelerinin kontraksiyonu ile hayvanın boyu kısalır ve kalınlaşır, gastrodermistekilerin kontraksiyonu ile de incelir ve uzar. Böylece vücudu ve tentakülleri uzayıp kısalabilir. Hidra her ne kadar sesil yaşayan bir canlı ise de, zaman zaman kısa mesafelerde hareket edebilir. Bunun için ya tentaküllerini uzatır, yakındaki bir bitki veya taşa sarılır, sonra kendini oraya çeker veya tentaküllerinin kaide kısmını, zemine tespit ederek takla atar gibi hareket eder.